رخنه عاطفی پس از تجربه ی اثر چیست؟

تمام آنچه اثر به کار می گیرد تا مخاطب را به همدردی بیاورد و احساسات او را بیانگیزد، کاتالیست هستند. تقریبا تمام متن یک قطعه موسیقی یا یک فیلم سینمایی از کاتالیست ها تشکیل شده است.

۴- القای پیام نهایی

اکنون زمان بیرون آمدن سربازان است. اثر به اعماق قلب مخاطب نفوذ کرده است می تواند پیام خود را در آنجا قرار دهد. پیام آثار هنری (حتی اگر در اوج بی منطقی باشند) بشدت روی مخاطب اثر گذارند. کافی است نگاهی به خود بیاندازید تا آنچه توسط هنر ها برایتان ارزشمند شده است را ببینید.

پیام اثر بسیار مهم است. تا جایی که ارسطو آن را معیار طبقه بندی داستان می داند. تمام عناصر اثر در خدمت پیام هستند. گاهی اثر برای پیام خلق می شود. گاهی هم پیام بهانه ای برای خلق یک اثر جدید می شود.

اکنون فرایند هنری معنا می یابد

چگونه الگوریتم های هنری که یونانیان ابداع کرده اند هنوز موثرند؟ چگونه تاثیر موسیقی بومی هر منطقه هنوز در موسیقی نوین آن حس می شود؟ چون مردم کهن رخنه عاطفی را به خوبی می شناختند.

فرایند خلق یک اثر هنری دقیقا برعکس تجربه آن است. خلق اثر از انتخاب یک پیام آغاز می شود. پیام ممکن است در یک جمله خلاصه شود، یا برای توضیح آن نیاز به چند پاراگراف متن باشد. اما به هر حال قابل وصف است.

هرگز در انتخاب پیام سستی نکنید. پیام ساختن برای یک اثر شکل گرفته خیلی دشوار تر از ساختن اثر در خدمت پیام است. پیامی که اینگونه در اثری جا بگیرد، شعاری و سطحی از آب در خواهد آمد.

دومین مرحله، طرح ریختن خندقی است که اثر برای ورود به وجود مخاطب حفر خواهد کرد. چگونه مطمئن شویم اثر عمق لازم را ایجاد می کند؟

روش رخنه آفرینی

اگر دقت کرده باشید، پیام شما حاوی حداقل یک ارزش است. ارزش، همان چیزی است که در اثر شما اهمیت دارد و میان مثبت و منفی نوسان می کند. ارزشی مانند قهرمان بودن را در نظر بگیرید. نقطه منفی آن شرارت است. اما یک اثر خوب در قطب منفی ارزش متوقف نمی شود.

در میانه ی این دو یک حالت “مخالف” هست‌. مخالف کاملا مثبت نیست، ولی از آن بدتر است. در مورد ارزش قهرمانی، می توان آن را ضدقهرمان بودن دانست. ضدقهرمان در کل انسانی درستکار است. اما رفتار هایی بروز می دهد که از یک قهرمان ایده آل بعید است.

رخنه عاطفی، حتی بیشتر

ک اثر خوب حتی اینجا هم متوقف نمی شود. در دنیای هنر، از ضرب منفی در منفی به مثبت نمی رسیم. بلکه بد اندر بد حاصل می شود. بد اندر بد، وحشتناک ترین حالت قابل تصور برای یک ارزش است. در مورد قهرمانی، بد اندر بد “قهرمانانی است که شرور می شوند”.

فیلم شوالیه تاریکی کریستوفر نولان به خوبی از آغاز تا پایان، میان “قهرمان”، “ضدقهرمان”، “شرور” و “قهرمان شرور شده” حرکت می کند. زمانی که بتمن حاضر می شود برای دستگیر کردن جوکر، چهار میلیون ساکن گاتهام را شنود کند، سقوط اخلاقی ای را شاهد هستیم که ارزش قهرمانی را تا منتهی درجه ی خود پیش می برد.

مرحله سوم، طراحی معارفه است. اکنون حماسه ای که سروده اید پیش روی شماست. همانطور که گفتیم، پنج دقیقه اول فیلم سرنوشت آن را تعیین می کند. معارفه را طوری برنامه بریزید که هم اطلاعات لازم را به مخاطب بدهد و هم اشتیاق او برای بقیه ی محتوای اثر دو چندان کند.

آخرین مرحله، افزودن جذابیت و زرق و برق است. تخیل در این مرحله حداکثر اهمیت را دارد‌. عناصر با ارزش اثر را که می توانند مخاطب را جذب کنند بشناسید و به خوبی آنها را به کار بگیرید. بسیاری از هنرمندان، روش های سلیقه ای خود را در این مرحله استفاده می کنند که امضای آنها محسوب می شود.

چرا بعضی آثار رخنه عاطفی ندارند؟

بد یا خوب بودن یک اثر، همان قدر که سلیقه ای است، بصورت غریزی میان افراد قابل تشخیص است. حتی اگر زیاد از موسیقی تریلر خوشتان نیاید، با آلبوم Engima حال می کنید. زیرا خوش ساخت است. حتی اگر طرفدار دو آتشه ی فیلم های عاشقانه باشید، از رابطه عاطفی آناکین اسکای واکر و پادمه آمیدالا در فیلم جنگ ستارگان: جنگ کلون ها خوشتان نخواهد آمد. زیرا بد ساخته شده است.

اکثر آثار در عمیق کردن تجربه خود شکست می‌خورند. به همین خاطر پیام شان به خوبی منتقل نمی شود. رخنه عاطفی زمانی محقق خواهد شد که همذات پنداری ایجاد شود و این بجز با رساندن ارزش ها به بدترین درجه خود محقق نخواهند شد.

حتی بدتر از این، آثاری هستند که در خلق رخنه عاطفی موفق اند، ولی اصلا پیامی ندارند که از طریقش منتقل کنند. آنچه هنر ابزورد (پوچ) شناخته می شود، احساسات مخاطب را بر می انگیزد، ولی پشت این احساس هیچ هدف و غایتی نیست. اثر این احساس بی معنی مانند حفره محل انفجار در وجود مخاطب باقی خواهند ماند و شاید به سختی بتوان پرش کرد.

سخن پایانی

مهم ترین ماموریت هنر کمک به پیشرفت معنوی انسان است. رخنه عاطفی، ابزار هنر و هدف آن است. پس خلق تجربه ای که بتواند به همراه برانگیختن احساسات ما، دید بهتری به ما از زندگی بدهد، شغلی است که ما هنرمند می نامیم. در هر شکل و زمانی که باشد.