انیمه بر فراز تپه شقایق به نویسندگی هایائو میازاکی و کارگردانی پسر او، گورو میازاکی می باشد. گورو میازاکی به عنوان پسر هایائو میازاکی مصاحبه جالبی دارد و در آن اذعان می کند که پدرش را به عنوان یک هنرمند تحسین می کند اما به او به عنوان یک پدر نمره صفر می دهد. زیرا اصلا برایش پدری نکرده. با این حال گورو میازاکی وارد حرفه پدر شد و با کمک پدرش توانست انیمه بر فراز تپه شقایق را تولید کند. او همچنین انیمه های حکایت دریای زمین و اِرویگ و جادوگر را در کارنامه خود دارد. از آن جهت که نویسنده این انیمه هایائو میازاکی است ما این انیمه را جزو آثار میازاکی دسته بندی کرده ایم. در انیمه بر فراز تپه شقایق می توان بخشی از تفکرات میازاکی نسبت به جامعه ژاپن و دوران سازندگی را مشاهده کرد.
علاوه بر مطالعه ادامه مقاله، می توانید نقد این انیمه را از طریق ویدئوی زیر تماشا کنید:
خلاصه داستان انیمه بر فراز تپه شقایق
یک ساختمان تقریبا خراب در کنار دبیرستان شخصیت اصلی(اومی ماتسوزاکی) قرار دارد که محلی است برای کارهای انجمن های دبیرستان. شخصیت “شان کازاما” به انواع روش ها در طول اثر سعی دارد برای بازسازی ساختمان پول و رای جمع کند. بخاطر رابطه عاطفی کوچکی که بین شان و اومی رخ می دهد، اومی به کمک شان آمده و ساختمان را با بسیح کردن دخترهای دبیرستان تمیز می کند. در ادامه مذاکراتی برای تخریب نکردن ساختمان با وزارت آموزش و پرورش صورت می گیرد که مورد قبول واقع می شود.
در این بین اومی و شان می فهمند که پدر اومی، شان را به یکی از دوستانش داده تا او را بزرگ کند. پس فکر می کنند که خواهر و برادر هستند و به همین دلیل شان رابطه بین خودش و اومی را قطع می کند. دلیل این تصورشان عکسی سه نفره است که پدر اومی در آن حاضر است و شان هم همین عکس را دارد.
در آخر داستان اومی و شان یکی از سه نفر داخل عکس را پیدا می کنند و می فهمند که پدر شان در جنگ کشته می شود و پدر اومی، شان را به یکی از دوستانش که تازه نوزادش را از دست داده می دهد. یعنی پدر شان و اومی در عکس سه نفره حاضر هستند اما یکی نیستند و دو نفر هستند. در اینجا نفر زنده عکس می گوید شما بسیار شبیه پدرانتان هستید و ما انگار دوباره آن جمع سه نفره را در یک قاب می بینیم.
بررسی محتوای انیمه بر فراز تپه شقایق
اصلی ترین مسلئه ای که می توان دید مقوله “سازندگی” است. یک دبیرستان با تمام افرادش باید جمع شوند تا یک میراث را احیا کنند. از آن جهت که پدر شان و اومی هر دو در جنگ کشته شده اند، می توان گفت انیمه قصد دارد بگوید حالا که دوران جنگ سپری شده باید ویرانه ها را آباد کرد. همچنین از آن جهت که ساختمان محل استقرار انجمن های فلسفی، علمی، هنری و نویسندگی است می توان آن را نمادی از خود ژاپن هم دانست. ژاپنی که به دلایل مختلف به مخروبه تبدیل شده اما باز هم دلخوشی آدم های زیادی است که در آن زندگی می کنند(اتفاقا در این ساختمان جمعیت زیادی به نسبت مساحت آن حاضر هستند). پس باید بدون چشم داشت آستین بالا زد و سرتاپای این ساختمان خراب شده و غبار گرفته را آباد کرد.
آباد شدن ساختمان می تواند نمادی از سازندگی ژاپن باشد. نسل جدید که جنگ را تحمل کرده و پدرانش را از دست داده حالا باید اول ساختمان را سر و سامان دهند و سپس آن را مرتب کنند. حالا می توانند با سازماندهی انجمن ها به فعالیت های هنری، علمی، ورزشی و… بپردازند. یعنی با پایان جنگ نسل جدید است که بار پیشرفت و ترقی کشور را به دوش می شکد. حتی باید بدون چشم داشت اینکار را انجام دهد تا شرایط اولیه را برای ترقی خودش فراهم کند.
جالب است که میازاکی در این انیمه هم اثبات می کند که به هیچ وجه دیدگاه فمنیسمی بر آثارش حاکم نیست. در انیمه بر فراز تپه شقایق دخترها از پسرها پایین تر نیستند و همگی در کنار هم به فعالیت مشغول اند. حتی برای مذاکره با آموزش و پرورش تیمی متشکل از هر دو جنسیت در جلسه حاضر می شود. همچنین کارِ خانه مثل آشپزی بسیار زیبا به تصویر در می آید و نقش خانگی زن اصلا حقیرانه نیست. حتی قهرمانانه ترین نقش دخترها آنجاست که با لباس مخصوص وارد ساختمان انجمن ها شده و آن را تمیز می کنند. یعنی حتی تمیزکاری دخترها قهرمانانه نشان داده می شود.
فضای انیمه نیز جذابیت خاص خودش را دارد. همه چیز آرام است. طبیعت هیچ دعوایی ندارد و ما هیچ طوفانی مشاهده نمی کنیم. باد به آرامی می وزد. تنشی بین مردم وجود ندارد. طلوع و غروب زیبا هستند. شهر توکیو با اینکه ظاهری درهم و عقب افتاده دارد و بسیار شلوغ است اما در آن آرامش برقرار است. همه چیز نشان دهنده دوران آرامش پس از جنگ است. البته که این آرامش کافی نیست و انیمه قصد دارد بگوید از این شرایط برای سازندگی باید استفاده کرد. ظاهر شهرها و اداره ها با ساختمان مخروبه کنار دبیرستان چندان فرقی ندارند. پس کل این کشور به نسل جدید نیاز دارد تا رشد کند. ساختمان انجمن ها نمونه کوچکی از یک جامعه بزرگ است. نسل جدید در دبیرستان تمرین می کند تا در آینده همان کاری را که با ساختمان کرد با کشور هم بکند.
در این بین رابطه عاشقانه پاک بین اومی و شان می تواند نماد امید باشد. امید به آینده درخشان. همچنین در انتها مادر اومی از آمریکا بعد از تحصیل به ژاپن بازمی‌گردد. این هم نماد بسیار خوبی است که نشان از آینده خوبِ پیش رو دارد. جالب است که یکسال بعد از این انیمه، انیمه باد برمی خیزد ساخته شد که آن هم مفاهیم مشترکی با انیمه بر فراز شقایق داشت. انگار در آن حوالی دغدغه میازاکی شده بود ساخت دوباره ژاپن و امیدش هم به نسل جدید است.
نتیجه گیری
میازاکی و پسرش در این انیمه با کمک گرفتن از یک داستان عاشقانه و پر تعلیق در حال روایت دوران سازندگی ژاپن هستند. نسل جدید باید تحصیل کند، کار کند، مطالعه کند، در خانه و اجتماع فعال باشد و خودش آینده خودش را بسازد. در حینی که این نسل آینده خودش را می سازد باعث ترقی و سازندگی ژاپن هم می شود. چراکه بین بچه های این نسل اتحاد وجود دارد. به علاوه تعصب و عرق به ساختمانی که تحت هیچ شرایطی نباید فرو بریزد که همان عرق ملی یا وطن پرستی می باشد.
عالی بود. راستش من بعد از این که با سایتتون آشنا شدم این انیمه رو دیدم و خواستم مثلاً مثل شما بفهمم که حرف حساب این اثر چیه ولی هر چی فکر کردم چیز خاصی به ذهنم نرسید. بعد که مقالتون رو خوندیم مدام می گفتم اه اه پس چرا من متوجه نشدم ای بابا🥴 یک سوال داشتم شما چطوری انقدر سریع عمق مطلب رو می گیرید من هرچی فکر کردم متوجه این مطالب نشدم. میشه بگید چطوری این تفکر نقادانه و تیزبینانه یا هرچی که اسمش رو می ذارید رو در خودم به وجود بیارم تا من هم بتونم یک فیلم رو از دیدگاه خودم تحلیل کنم؟
سلام علیکم
والا ما هم خیلی سریع نمی گیریم گاهی حتی نقد یک اثر یک سال طول میکشه. برای تحلیل یک اثر لازمه تفکر نقادانه تقویت بشه تا کلید واژه های داستان کشف بشن. واسه این کار باید دیدگاه انتقادی نسبت به آثار رسانه ای داشته باشید و مدام سوال بپرسید. اینم مهمه که اطلاعاتتون باید روزانه افزایش پیدا کنه. ما کارای میازاکی رو الان داریم راحت تر نقد می کنیم چون به جهان بینی این شخص مطلع هستیم و می تونیم بفهمیم چی میگه. با تحقیق تخصصی و بیشتر انگلیسی هم حول محور مسائل مختلف انیمه ها و تطبیق اونها با چیزی که دیدیم هم می شه به نتایج جالبی رسید.