نقد و بررسی انیمیشن گربه چکمه پوش۲(puss in boots: the last wish)

دومین اسپین آف مجموعه شرک یعنی گربه چکمه پوش، از همه لحاظ از قسمت اول خود پیشی می گیرد و مجموعه را غبارروبی می‌کند. داستان جذاب، سبک هنری جدید که از اسپایدرمن و Bad guys به ارث برده شده، موسیقی دلنشین هیتور پیریرا، همه دست به دست هم داده اند تا یکی از بهترین آثار امسال را بوجود بیاورند. برای نگاهی دقیق تر به این انیمیشن، با آی نقد همراه باشید.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نقد فنی گربه چکمه پوش ۲

 

اولین تفاوتی که میان گربه چکمه پوش ۲ و فیلم های قبلی استودیو دریم ورکس به چشم می خورد سبک هنری آن است. این سبک مخصوص که شباهت به نقاشی‌های کمیکی دارد، برای اولین بار در انیمیشن Spiderman into the spiderverse بکار برده شد و بعد ها راه خود را به Bad guys پیدا کرد. بنظر اکنون این سبک به ساختار اصلی فیلم های دریم ورکس تبدیل شده است و باید منتظر آثار بیشتری با استفاده از آن باشیم.

داستان فیلم تقریبا راه خود را از فیلم قبلی جدا می‌کند. گربه اکنون یک خانه به دوش کلاسیک است که درگیر سفری حماسی به همراه کیتی نرم پنجه و یک سگ دوره گرد می شود. ساختار جناح های مختلف داستان شباهت زیادی به فیلم خوب بد زشت دارد. متشکل از سه جناح خاکستری که هرکدام دارای افراد و تفکرات خود هستند و به دنبال هدفی واحد رقابت می کنند.

از دیگر مواردی که نمی توان از آن عبور کرد، شخصیت منفی داستان است. مرگ، که به جرات در صدر فهرست بهترین شخصیت های منفی دریم ورکس قرار می گیرد، به بهترین شکل نقش خود را در داستان ایفا می کند و تا لحظه ی آخر با تمام پتانسیل ظاهر می شود. مرگ، شخصیتی است که این فیلم را از موارد مشابه متمایز می‌کند و تصویری کاملا تازه از المان اصلی فیلم، “ترس از مرگ” به وجود می آورد.

تحلیل محتوایی گربه چکمه پوش ۲

 

تا اینجا را منتقدان دیگر نیز زیاد گفتند. اما اکنون به مسائلی خواهیم پرداخت که ممکن است در نگاه اول تشخیص داده نشوند.

کل فیلم گربه چکمه پوش ۲ حول محور این سوال می چرخد که ” آیا زندگی ارزش خطر کردن دارد؟”. پس از همه گیری ویروس کرونا، افراد زیادی با مرگ اطرافیان خود روبرو شدند. مرگ از آن زمان به یکی از مهمترین دغدغه های سینما تبدیل شده است و تنها در فاصله چند سال گذشته، فیلم های پینوکیو، اژدهای آرزو، روح و گربه چکمه پوش ۲ با محوریت مرگ ساخته شده اند. تازه این مثال ها از دنیای انیمیشن بودند. فیلم رئال جای خود دارد.

گربه چکمه پوش ۲ بر خلاف دیگر فیلم های این فهرست، به “ترس از مرگ” می پردازد. گربه چکمه پوش اکنون از نُه جان گربه ای خود هشت جان را مصرف کرده و خود را در یک قدمی مرگ می بیند. خود را بازنشسته می کند و گوشه ای دور از خطر پناه می گیرد. اما اتفاقات مختلف، او را دوباره به خطر بر می گردانند و او باید زندگی های خود را پس بگیرد. ما در این مسیر به همراه او حرکت می کنیم و باسوال جدیدی مواجه می شویم. “صرفا زنده ماندن مهم تر است، یا زندگی کردن؟”. در پایان او از آرزوی خود، عمر بیشتر می گذرد و تصمیم می گیرد از آنچه که باقی مانده لذت ببرد.

سرگذشت گربه چکمه پوش 

گربه چکمه پوش زندگی جالبی دارد. او یتیمی است که به دست باد سپرده می شود و در یتیم خانه ای بزرگ می شود. مدتی را فراری از قانون دور از خانه می گذراند و سپس باز می گردد و وضعیت را سر و سامان می دهد. گربه چکمه پوش به اعتراف خود طراحان، ترکیبی از زورو و موسی پیامبر است. زورویی با سرگذشت موسی وار.

اکنون در فیلم دوم او به عنوان نماد کلی بنی اسرائیل، در معرض انقراض است. وقایع تکرار می شود. او از خانه دور می شود، دوباره بر می گردد و درگیر ماجراهای جدیدی می شود. بنی اسرائیل تمام این چرخه را یکبار در دوران سلطنت بخت النصر بابلی و یکبار در دوران آدولف هیتلر، رهبر نازی ها طی کردند. 

همسفران گربه

همراهان گربه در این مسیر معشوقه اش کیتی نرم پنجه و یک توله سگ ولگرد هستند. نرم پنجه نیز سرگذشت خود را دارد. او توسط زن و شوهری جوان بزرگ شده است که برای آنکه گربه به آنها آسیب نزند پنجه های او را چیده‌اند. او ماسکی با زرکوبی های طلایی می پوشد و کمربندی سندباد مانند به کمر می بندد. شمشیر او نیز مانند شمشیر های عربی است. او می تواند یادآور غرب آسیا و دولت های عرب باشد. چیده شدن پنجه هایش نیز اشاره به کنترل شده بودن آنها دارد که شباهت مهم دیگر این شخصیت با کشور های عربی است.

در این بین، به خونسردی و خوشبینی سگ بیش از حد تاکید می شود. گربه و نرم پنجه نیز در پایان داستان او را به جمع خود وارد می کنند. جالب است خانواده ای که فیلم روی تشکیل آن تاکید داشت، با پذیرش یک سگ خانگی آغاز می شود. فیلم بسیار علاقه دارد خانواده های موجود در فیلم را با لفظ “گروه” یا “تیم” صدا بزند. باز هم از خانواده متعارف خبری نیست. خانواده ای که شکل می گیرد متشکل از یک مرد یک زن و یک سگ است. یعنی خانواده سالم باز هم در هالیوود جایی ندارد و این اثر در حال تبلیغ یک خانواده ناقص و بدون فرزند است.

ستاره آرزو

دعوای اصلی در فیلم بر سر ستاره آرزو است. در بریتانیا این خرافه وجود دارد که آرزو کردن در زمانی که اولین ستاره در شب نمایان می شود و زمزمه کردن شعر زیر، خوش شانسی می آورد:

Star light, Star bright/ستاره نورانی، ستاره درخشان

First star I see tonight/اولین ستاره‌ای که امشب می بینم

I wish I may, I wish I might/کاش می توانستم، کاش می توانستم

Have the wish I wish tonight/داشته باشم آنچه امشب آرزو کردم

ستاره آبی، برای مدت طولانی یکی از اسم های اورشلیم بوده است. ستاره پنتاگرام نیز در میان فرقه های مخفی یهودی جایگاه مهمی دارد. نبرد نهایی داستان در این ستاره رخ می دهد. ستاره، همان مقصد موعود ماست.

جک هورنر بزرگ

در طرف دیگر ماجرا، جک هورنر بزرگ وجود دارد. او نمادی کامل از سرمایه داران کلاسیک هالیوودی است. او به زندگی ایده آل خود و ثروت افسانه ای اش راضی نیست و در راه عطش بی پایانش به قدرت، از قربانی کردن افرادش نیز ابا ندارد. فیلم با قرار دادن جیرجیرک معروف داستان پینوکیو در کنار او، این شهوت قدرت را به شکل تصویری کارتونی در می آورد.

کت بنفش، جمع کردن کلکسیون و کارخانه های پرآلاینده از جمله موتیف های معمول سرمایه داری در فیلم های غربی هستند. جالب است که کارخانه ی شیرینی پزی جک هورنر، شباهت زیادی به قصر معروف والت دیزنی دارد. اینگونه دریم ورکس طعنه ریزی به رقیب خود می‌زند. در نظر این فیلم والت دیزنی اقامتگاه افرادی مانند جک هورنر است که تنها کاری که بلدند فرو کردن انگشت شست در پای آلبالو است.

در پایان جک هورنر توسط آرزوی خودش نابود می‌شود‌. فیلم به این ترتیب سرنگونی قریب الوقوع سرمایه داری(و در صدر آن آمریکا) را پیش بینی می کند. شعر کودکانه جک هورنر کوچولو(که شخصیت فیلم هجویه‌ای از آن است) نیز ریشه در آمریکا دارد که نظریه ما را تقویت می کند. جک هورنر توسط جیرجیرک که نماد وجدان و ققنوس که نماد نابودی و تولد دوباره است نابود می شود. به این صورت که نقشه تجزیه شده اش سوزانده می شود. پس پیشبینی این انیمیشن این است که پروژه ققنوسی که سال ها برای تجزیه ایران در نظر داشتند برای خود آمریکا پیش می آید و آمریکا تجزیه می شود. دلیلش هم گناهانی است که انجام داده. طبق گفته جیرجیرک او نابخشودنی ترین گناهان را مرتکب شده و قابل اصلاح نیست. پس حتما باید نابود شود. 

خانواده خرس ها

سومین ضلع این مبارزه خانواده خرس های خلافکار است. مادر، پدر و بچه خرسی که دخترکی را میان خود پذیرفته اند. دخترک پوششی شبیه به پرچم اوکراین دارد. تسمه ای که به دور دست خود پیچیده نیز مانند تسمه معروف خاخام های یهودی است. دقت کنید اوکراین از کشور های یهودی نشین دنیاست.

عصایی که دختر با خود به همراه دارد نیز مخاطبان قدیمی تر را به سرعت به یاد عصای استاد ادوی از فیلم پاندای کنگ فو کار می اندازد. عصایی که علاوه بر تقویت عنصر شرقی بودن خانواده، ناجی بودن آن را تداعی می کند. در پاندای کنگ فو کار نیز عصا میان منجیان بصورت موروثی منتقل می شد.

دخترک که خود را متعلق به خانواده خرس ها نمی داند به دنبال آرزو است تا خانواده ای انسانی برای خود بیابد. خرس نماد مشهور کشور روسیه است. این فیلم نیز در زمان جنگ روسیه و اوکراین تولید شده است. در نهایت دخترک از آرزوی خود می گذرد و با خانواده خرس ها می ماند. پیش بینی این فیلم از جنگ اوکراین، بازگشتن این کشور به سرزمین مادری خود است. علاوه بر پیشبینی بازگشت اوکراین به روسیه، المان عصای شرقی به مسئله به قدرت رسیدن شرق دامن می زند که با در کنار هم قرار دادن آن با نابودی جک هورنر یعنی آمریکا به این نتیجه می رسیم که شرق ابر قدرت بعدی از نظر این انیمیشن است. 

مسیر آسان

این نکته فراموش نشود که مسیر سگ برای رسیدن به ستاره هم مسیر عجیبی است. یک مسیر عاری از جنگ و درگیری و خوش و خرم. خب این مسیر خوش و خرم که هم اسطوره یهودی(گربه چکمه پوش) هم نرم پنجه(اعراب) هم خرس ها و موطلایی(دولت های شرقی) به راحتی می توانند از آن بگذرند چیست؟ مسیری که اگر مشکلی هم داشته باشد درگیری بین شخصیت هاست نه مشکلی از سمت مسیر. با توجه به رنگین کمان شش رنگ که نماد همجنسبازی است می فهمیم این مسیر جدید و خرم چیزی نیست جز نظم نوین جهانی که با استفاده از ناهنجاری ها و بی بند و باری های جنسی قصد دارد نمایندگان تمام دنیا را با هم متحد کند و دنیایی عاری از جنگ بسازد. یعنی انیمیشن گربه چکمه پوش اعتقاد دارد که مسیر نو ظهور سکولاریته و ضد سنت های همجنسبازی و کنار گذاشتن عقاید و خطوط قرمز گذشته باعث برون رفت دنیا از جنگ و درگیری می شود. بله مسیر رسیدن به ستاره آرزو چنین مسیری است.

شیوه های مرگ گربه

مرگ های قبلی گربه یادآور هفت گناه کبیره مسیحیان هستند. در عقاید داستان نویسی غرب اگر هفت گناه کبیره در داستان حضور داشته باشند یک اثر شاخص متولد خواهد شد. مرگ اول شهوت، مرگ دوم خشم، مرگ چهارم و هفتم غرور، مرگ ششم شکم پرستی و مرگ هشتم شهوت(به شهرت) بودند.

نهمین جان گربه که با سفر او به سمت ستاره همراه است در کنار هشت زندگی قبلی صاعقه خلقت کابالا و نُه سفیروت تورات را تداعی می کنند که با رسیدن به ارض موعود و توانایی جاودان شدن همراه است. یعنی همان آرزوی گربه که رسیدن به جاودانگی و بازگشت جان هایش است. چیزی که گربه از آن می گذرد. (برای اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید)

و اما مرگ

 می رسیم به پرجنجال ترین شخصیت فیلم، مرگ. در ابتدا فیلم از نمایش هویت واقعی او برای ما طفره می‌رود و او را یک جایزه بگیر معمولی معرفی می کند.

با این حال پالت رنگی خاکستری و قرمز این شخصیت، ردای سیاه، داس ها و صدای سوت مخوف او از همان لحظه اول او را به تجسمی از مرگ تبدیل می کند. او هرچند دقیقه یکبار سوت زنان سر و کله اش پیدا می‌شود. وقتی نشانه های حضور او دیده شود، هم گربه و هم مخاطب، تنها یک راه به ذهنشان می رسد. فرار.

گرگ در اکثر فرهنگ های دنیا نماد خشونت و مرگ است. به عنوان مثال در اساطیر مصر، خدای شروری وجود دارد به نام سِث. او ایزد مرگ است و به شکل انسان با سر گرگ مجسم می شود. داس های گرگ شباهت زیادی به داس و شلاق سث دارند. گرگ در بعضی صحنه ها با ژست معروف سث، داس هایش را بصورت ضربدری بالا می گیرد. پس بعید نیست منبع الهام طراحان دریم ورکس برای طراحی این شخصیت، سث بوده باشد.

در صحنه ای که گربه و دوستانش از کارخانه جک هورنر فرار می کنند، ناگهان مرگ ظاهر می شود، دو سکه روی چشمان خود می گذارد و به گربه اشاره می کند. در فرهنگ لاتین، بر روی چشمان مردگان سکه می گذارند. زیرا معتقدند مرده با رشوه دادن آنها به نگهبان جهنم می‌تواند نجات پیدا کند.

دقت کنید که فیلم گرچه اشاره مستقیم نمی کند، ولی در فضایی مشابه فرهنگ اسپانیا و امریکای لاتین رخ می دهد. این را از لهجه اسپانیایی گربه، پوستر های تحت تعقیب و معماری لاتین شهر ها می توان فهمید.

گرگ؛ برترین ضد قهرمان دنیای دریم ورکس

شرکت دریم ورکس همیشه ضد قهرمان های فوق العاده ای را ارائه داده و هنرش هم در همین شخصیت پردازی ضد قهرمان هاست.

تایلانگ، شن، کای، دراگو، لورد فارکوا و… . تقریبا تمام ضد قهرمانان دریم ورکس شخصیت های عالی بودند. اما شخصیت گرگ یا همان مرگ از تمام آنها سر تر است. یعنی بهترین ضد قهرمان دنیای دریم ورکس گرگ می باشد.

دلیل اول اینکه همه ضد قهرمان های دریم ورکس از قهرمانان شکست خوردند. اما گرگ شکست نخورد و فقط به گربه چکمه پوش مهلت داد. زیرا جذابیت گرفتن جانش کم رنگ شد.

دوم اینکه هیچکدام از ضد قهرمانان دریم ورکس باعث تحول قهرمانان نبودند. در پاندای کونگ فو کار یا مادگاسکار یا شرک یا تربیت اژدها ضد قهرمانان تحولی در قهرمان رقم نزدند بلکه استادان، دوستان، شانس یا خود قهرمان باعث تحولشان شدند. اما در گربه چکمه پوش، گرگ عامل اصلی تحول شخصیتی گربه است و این نوع کشمکش داستانی واقعا جذاب است. همیشه شاهد تقابل قهرمان و ضد قهرمان هستیم ولی اینبار قهرمان و ضد قهرمان نقش مکمل همدیگر را بازی می کنند.

سومین اینکه از نظر قدرت و توانایی قوی ترین ضد قهرمان گرگ است‌. خودتان مبارزه بین گرگ و سایر ضد قهرمانان دریم ورکس را تصور کنید. چه کسی برنده می شود؟

چهارم اینکه ضد قهرمان های سایر داستان های دریم ورکس اهداف شرورانه و مضر جامعه داشتند و شیطان صفت بودند. اما گرگ اینگونه نیست. مرگ شغل اوست و البته که هیچ هدف ویرانگری ندارد. صرفا می خواهد خوش بگذراند و طرف حسابش فقط گربه است.

پنجم اینکه حکومت به دنیا، تصرف دنیا، کسب قدرت بیشتر، طمع و غیره اکه از اهداف همیشگی ضد قهرمان ها هستند در ذات گرگ جایی ندارد. او فقط می خواهد خوش باشد و با دنیا هم کاری ندارد.فقط با گربه درگیر است.

ششم اینکه گرگ گناه کار نیست. وظیفه او گرفتن جان اشخاص است. اما مثلا تایلانگ روستایی را سر طمع نابود کرده، یا شن برای حکومتش یک روستا را قتل عام کرده. سایر ضد قهرمانان گناهکاران کثیفی هستند. اما گرگ نه.

هفتم اینکه این ضد قهرمان اصلا مورد تمسخر قرار نگرفت. بچه رئیس، شرک، بدگایز، پاندای کونگ فو کار و پنگوئن های مادگاسکار را به یاد آورید. ضد قهرمان ها بار ها در این داستان ها تمسخر شدند و در حالت تحقیر آمیزی حذف شدند. اما گرگ پرستیژش را تا آخر حفظ کرد و صحنه کمدی هنگام حضور او شاهد نبودیم.

نتیجه گیری و بررسی نهایی از انیمیشن گربه چکمه پوش 

گربه نماد قوم یهود است که رفرنس های فراوانی به موسی پیامبر یا همان منجی یهود دارد. همچنین دوره اوجش به سر آمده و مرگ به دنبال اوست. او الان باز هم بی خانمان شده که بی خانمانی از ویژگی های کلاسیک یهودیان است. گربه ریش در آورده که رفرنس به اصولگرایان یهودی دارد. تا زمانی که ریش داشته باشد مشکلی حل نمی شود و فقط در گوشه ای از دنیا یک زندگی فلاکت بار(طبق گفته مو طلایی) را می گذراند. پس باید این ریش را از بیخ زد(اشاره به هدف اصلاح طلبان یهودی صهیونیستی). حال باید با قدم گذاشتن در مسیر بی بند و باری جنسی و کنار گذاشتن سنت ها(دوستی با اعراب و حذف افراد سنتی یا همان اصول گرایان) دنیا را با هم متحد کرد. دنیای جدید دنیای چین(عصا) و روسیه(خرس ها) است پس دیگر باید آمریکا(جک هورنر) را کنار گذاشت و با تجزیه آمریکا فاتحه اش را خواند. در نهایت می توان به سمت سرزمین موعود رفت و زندگی جدید و شادی را ساخت.

سکانس جنگ شخصیت ها روی ستاره بسیار مهم است و این معنی را دارد که قوم یهود یا صهیونیست ها بار دیگر از مرگ فرار می کنند. همچنین جنگ نیابتی بین آمریکا و روسیه به نمایش در می آید که نتیجه به نفع روسیه است. اعراب و اسرائیل هستند که تیر خلاص را به آمریکا وارد می کنند(شمشیر زیر ناخون). در حقیقت هم همین است. یهودیان در حال حذف سرمایه های خود در آمریکا هستند که از نتایجش می توان به ورشکستگی بانک سیلیکون ولی اشاره کرد. همچنین اعراب یا بهتر بگوییم عربستان با حذف دلار ضربه بزرگی به آمریکا زندند.

سکانس نهایی انیمیشن گربه چکمه پوش

در سکانس نهایی حرکت کشتی به سمت سرزمین “دور دور تر از دسترس” را شاهد هستیم. سرزمینی که شرک و همسرش در آن سکونت دارند و این یعنی به زودی شاهد شرک 5 هم خواهیم بود. اما نوع صحنه سازی این سکانس هم قابل تامل است. کشتی که به سمت سرزمینی در پس خورشید در حال غروب به نمایش در آمده. این یک شیوه کلاسیک هالیوود برای اشاره به حرکت به سمت سرزمین موعود است. یعنی پس از نابودی آمریکا سرزمین موعود جدیدی برای قوم بی خانمان و مظلوم یهود لازم است که به آنجا نقل مکان کند. حال این سرزمین جدید کجاست باید تا پخش شرک 5 صبر کنیم. وضعیت وخیم کنونی اسرائیل هم به این مسئله دامن می زند و یادمان نرود که همجنسبازان نقش مهمی در پایین کشیدن حکومت فعلی اسرائیل دارند که این خودش رفرنسی به مسیر سگ برای رسیدن به ستاره آرزو است.

با تشکر ویژه از:

#حسین_عبداللهی_کرمانی #محمد_سلمانی #عبدالله_غفاری