نقد و رمزگشایی فیلم سینمایی Real Steel 2011 (فولاد واقعی / پولاد ناب)

سنمایی «پولاد ناب» یا مطابق شهرت پارسی آن «فولاد واقعی» زمان آینده را روایت می‌کند که مردم از جنگ انسان ها در رینگ خسته شده و به جنگ روباتیک با استفاده از روبات های انسان نما روی آورده‌اند.

خلاصه داستان

شخصیت اصلی داستان «چارلی کنتون» با بازی «هیو جکمن» است. او در مبارزه های روبات های انسان نما مدام شکست خورده است. «مکس» فرزند اوست که پس از مرگ مادرش مجبور شده حضانتش را به عهده بگیرد. از قضا مکس، عاشق ربات است و چارلی را که در مسابقات جنگ روباتیک، شکست خورده است، تشویق می‌کند. در این میان، آنها یک روبات جدید را کشف می‌کنند که در میان خاک مدفون است و آن را «اتم» صدا می‌زنند.

اتم یک ربات ساده است و بر خلاف رباتهای پیشرفته که حریف او هستند تنها از یک سیستم کنترل دستی بهره می‌برد. او ربات ها را یکی یکی شکست می‌دهد تا در مرحله فینال با قوی‌ترین ربات به نام «زئوس» به مبارزه می‌پردازد.

اتم در حال تقلید حرکات چارلی

در مرحله فینال، همان کنترل دستی نیز خراب می‌شود و تنها سیستم تقلید او از حرکات اربابش کار می‌کند. در این زمان، چارلی مجبور است بیرون رینگ به حرکات رزمی بپردازد تا اتم آن را بر روی زئوس اجرا کند. زئوس در نهایت در یک مبارزه سخت به زحمت، اتم را شکست می‌دهد اما همه اتم و چارلی و مکس را تحسین می‌کنند.

اتم و زئوس

مبارزه با دین در قالب مبارزه روباتیک

نام روبات جدید چارلی «اتم» است و «اتم» در برابر «زئوس» می‌ایستد. همین رویارویی کافی است که به لایه دیگر فیلم پی برده شود. ذهن مخاطب از نام اتم به «بمب اتم» متبادر می‌شود و «زئوس» نیز نام یک خدای افسانه های یونانی است. بمب اتم نابودگر است و چیزی را در محل برخورد، زنده باقی نمی‌گذارد اما تحلیل زئوس در این میان لازم به نظر می‌رسد.

مجسمه زئوس

زئوس کیست؟

زئوس در افسانه های یونان، خدای آسمان و باران است و سلاح او نیز رعد و برق است. او یک خدا محسوب می شود و بر علیه پدرش که خود یک ایزد به حساب می‌آمد و دیگر تایتان ها شورید و حکومتشان را سرنگون کرد. بعد از آن، حکومت را میان خود و برادرانش تقسیم نمود. او همچنین شخصیتی فاسد داشت و با محارم خود نزدیکی می کرد.

نکته ای که درباره خدایان افسانه های یونانی از جمله زئوس لازم است گفته شود، بُعد خداستیزی آن است. خدایان یونانی به خودی خود به هدف انکار خداوند کریم طراحی شده‌اند؛ زیرا در جهانی که افسانه‌‌های یونانی ترسیم می‌کنند و یا آن را به مخاطبان، القا می‌کنند، خداوند واحد قادر مطلق وجود ندارد و فقط این خدایان هستند که حکومت می‌کنند. خدانمایانی که ظالم و فاسدند و ویژگی های مخلوقات را دارند. این خدایان اگر در یک فیلم نشان داده شوند یا مخاطب، داستان آنان را بخواند، خود به خود به جهت ظلم و فساد و بی بند و باری و خیانت آنان به یکدیگر از آنان نفرت پیدا می‌کند. تلقین عدم وجود خداوند متعال در ضمن داستان و جایگزین کردن خدایان دروغین و ظالم نیز به خداستیزی مخاطب کمک می‌کند.

نتیجه

نویسنده فیلم «پولاد ناب» با اشاره به زئوس به انکار خدا می‌پردازد. وی، سپس اتم را به جنگ زئوس می فرستد و زئوس پس از زحمت بسیار از پس او برمی‌آید هر چند نزدیک است از او شکست بخورد.

گفته شد ذهن مخاطب از اتم به سمت بمب اتم می رود. بنابراین ظاهرا مراد فیلم‌نامه نویس این است که با تسلیحات اتمی و سایر تسلیحات و جنگ های نظامی و همچنین تهدید های نظامی در ضمن آن به جنگ دین می رویم و آن را کاملا نابود می سازیم. بدیهی است که قبل از شکست دین باید ملت‌های دیندار شکست بخورند و این امر در نظر آنان با رویایی نظامی و اتمی قابل دسترسی است. دین و خدایی که با توجه به داستان زئوس اصلا وجود خارجی ندارد و فقط در تخیل مردم است. اما همین اعتقاد نیز باید از بین برود. زئوس در فیلم، شکست نخورد چرا که در دنیای واقعی هنوز خداوند واحد قهار و خداپرستان شکست نخورده‌اند و از اعتقاد خود دست برنداشته‌اند البته به زعم نویسنده نزدیک است شکست بخورند! همانگونه که در فیلم به تصویر کشیده شده و زئوس نزدیک است شکست بخورد. شکست نخوردن زئوس علاوه بر نکته یادشده، سبب می‌شود فیلم‌نامه بیش از حد قابل پیش بینی نشود.

تنها یک آیه از کتاب معجزه در پاسخ به توهّمات نویسنده و کارگردان کافی است:

يُرِيدُونَ لِيُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَ اللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ (صف/8)

مى‏ خواهند نور خدا را با دهان خود خاموش كنند و حال آنكه خدا گر چه كافران را ناخوش افتد نور خود را كامل خواهد گردانيد.