نقد مرد عنکبوتی در دنیای عنبکوتی (Spider Man: Into the Spider Verse)

مرد عنکبوتی در دنیای عنکبوتی یک پروژه خوش ساخت و بسیار جذاب است. نوع خاص انیماتوری این انیمیشن، موسیقی، داستان، سناریو و صد البته شخصیت پردازی این انیمیشن در بهترین حد خود قرار دارد. انیمیشنی که اصلا افت ندارد. دو قسمت از این انیمیشن تا کنون منتشر شده که با توجه به پایان بندی قسمت دوم حتما قسمت سومی هم وجود خواهد داشت. باید بگویم این انیمیشن از آن آثار دنباله دار اقتصادی نیست که بخواهد روی حساب قسمت اول عالی خود پول به جیب بزند. بلکه مشخص است که این انیمیشن از قبل با فکر شروع شده و برای قسمت های بعدی آن از قبل فکر شده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[box type=”shadow” align=”” class=”” width=””]برای تماشای مستند نقد و بررسی مرد عنکبوتی در دنیای عنکبوتی که یک مستند اختصاصی از تیم آی نقد می باشد در یوتیوب، اینجا کلیلک کنید[/box]

قسمت اول این سه گانه مرد عنکبوتی در دنیای عنکبوتی نام دارد. قمست دوم مرد عنکبوتی آنسوی دنیای عنکبوتی نام دارد. قسمت سوم هم مرد عنکبوتی فراتر از دنیای عنکبوتی نام دارد. در این مقاله دو قسمت اول را نقد می کنیم و پیشبینی هایی در مورد قسمت سوم خواهیم داشت که به محتوای نقد شده مرتبط خواهد بود.

داستان

کینگ پین که یکی از دشمنان مرد عنکبوتی است برای پیدا کردن خانواده ای جدید از بُعدی دیگر دستگاهی را ساخته تا بتواند با ابعاد دیگر ارتباط برقرار کند. در آزمایش اول یک عنکبوت رادیواکتیو به دنیای آنها راه پیدا می کند و پسری به نام مایلز را نیش می زند و او مرد عنکبوتی می شود. این اتفاق خودش یک اختلال در دنیای مولتی ورس(جهان های موازی) می باشد. چراکه قرار نبوده و مقدر نشده بوده که مایلز مرد عنکبوتی شود. پیتر پارکر که مرد عنکبوتی اصلی است کشته می شود و چند مرد و زن عنکبوتی دیگر از جهان های موازی به جهان مایلز می رسند.  آنها به کمک هم با کینگ پین مبارزه می کنند و به جهان های خودشان باز می گردند. در آخر مایلز کینگ پین را شکست می دهد.

در ادامه گوئن استیسی که از جهانی موازی با مایلز آمده بود، در دنیای خودش با گروه عنکبوت های نگهبان مولتی ورس آشنا می شود. این گروه وظیفه دارد تا  جلوی اختلال های مولتی ورس را بگیرد و هر آنچه که مقدر شده را رقم بزند. به عبارتی از رخداد تغییرات اساسی و نقاط عطف جلوگیری کند. حال مایلز ذاتا یک اختلال است و در حین آشنایی با این گروه یک اختلال دیگر را هم در جهانی موازی رقم زده. همچنین متوجه می شود که قرار است یک نقطه عطف رخ دهد و پدرش کشته شود پس قصد این را دارد که پدرش را نجات دهد. تیم با این نیت او مخالفت می کند و مایلز علیه این تیم نگهبان شورش می کند.

پدر گوئن استیسی هم از پلیس استعفا می دهد و دیگر قرار نیست کشته شود و گوئن هم یک اختلال جدید می شود. حال گوئن دوستان سابقش و چند دوست جدید را جمع می کند تا به کمک مایلز بروند و با تقدیر و البته نگهبانان مولتی ورس مبارزه کنند. مایلز هم پس از شورش و فرار از نگهبانان به دنیای اشتباهی می رود. همان دنیایی که عنکبوتی که او را نیش زد از آن آمده. در آنجا مرد عنکبوتی وجود ندارد، پدرش کشته شده و خودش همدست عمویش شده است.

نقد فرم مرد عنکبوتی در دنیای عنکبوتی

این انیمیشن داستان آنچنان طولانی ندارد اما آن را حدود چهار ساعت کش داده است. هنگامی که این کشش داستان بدون بی رمق شدن مخاطب و افت داستان اتفاق می افتد می فهمیم که چقدر کارگردانی و انیماتوری این اثر خوب بوده که توانسته اند یک داستان را به این زیبایی روایت کنند. حتی اتفاقاتی که فکر نمی کنیم اهمیت چندانی داشته باشند بعدا مشخص می شود که جایی قرار است ازشان استفاده شود.

از نظر فرمی با داستانی عالی طرف هستیم که حتی روایت های تکراری سرگذشت عنکبوتی ها را هم با تنوع به ما ارائه می دهد تا خسته نشویم. سناریو هم گرچه سناریویی پر تکرار است اما خوب ارائه می شود و مخاطب را به خوبی برای پذیرش آن آماده می کند. سناریوی قسمت اول ظهور یک قهرمان، شکست هایش، انگیزه گرفتنش و تبدیل شدن به یک قهرمان واقعی است. در قسمت دوم هم این قهرمان قرار است کاملا نابود شود و به مرز فروپاشی برسد. حالا باید با چنگ و دندان به جایگاهش بچسبد و آن را حفظ کند. مثلا در انیمیشن گربه چکمه پوش قسمت اول و دوم همین سناریو را شاهد هستیم. سناریو تکراری است اما جذاب است. چراکه ناگهان، قهرمانی که بیش از 90 دقیقه در حال ساخته شدن و تبدیل شدن بود و حتی تا اواسط قسمت دوم هم در حال حماسه آفرینی بود قرار است از مخاطب گرفته شود.

حال می ماند نبرد آخرالزمانی همیشگی چنین آثاری. صف آرایی نهایی دو یا چند جبهه علیه هم دیگر بر سر سرنوشت دنیا. جنگی که فعلا یک سر آن مایلز و دوستانش به علاوه چند شخصیت جدید هستند، سر دیگرش نگهبانان مولتی ورس هستند و سر دیگرش هم ابرشرور جدید داستان خواهد بود. نمی دانیم، شاید خود دیگر او و عمویش هم به تیم او یا جبهه مقابل او اضافه شوند.

نقد محتوای مرد عنکبوتی در دنیای عنکبوتی

در قسمت اول هنگامی که مایلز در حال خاموش کردن دستگاه بین ابعادی است مکاشفه می کند و این مکاشفه عمق محتوای این انیمیشن را فاش می کند. مایلز دنیا های به هم پیوسته ای را می بینند که عین خوشه های کهکشانی هستند و جهانی بی انتها را رقم زده اند. دنیاهایی در ابعاد متفاوت اما در یک مکان و یک زمان. همچنین مبحث تشکیل مولتی ورس و مقدرات آن برای ساکنان مولتی ورس در قسمت دوم مطرح می شود که آن هم نکته مهم و حائز اهمیتی است.

نکات دیگر بیشتر بعد شخصیت شناسی و روانشناسی دارند. مثل واکاوی شخصیت پیتر بی پارکر که دوست نداشت زنده بماند یا شخصیت مایلز که می خواهد علیه مولتی ورس و نگهبانانش طغیان کند یا گوئن استیتی که مشکلات عاطفی خاص خودش را دارد یا مرد عنکبوتی 2099 که سرپرستی نگهبانان را بر عهده دارد یا کینگ پین که در به در به دنبال احیای خانواده اش ا است یا رابطه والدین مایلز با او. از نظر شخصیت شناسی و روان شناسی حرف های زیادی برای گفتن است و این لازمه ساخت چنین پروژه ای است. چراکه همین تیپ های شخصیتی مختلف، شرایط روانی متفاوت و روابط شخصیت ها هستند که به داستان شیرینی می دهند و مخاطب را برای پذیرش وقایع اصلی آماده می کنند.

جهان های موازی

در مورد جهان های موازی اول اینکه آیا اصلا جهان های موازی وجود دارند؟ در حد یک نظریه است یا اینکه وجودش اثبات شده؟ دوم اینکه اگر جهان های موازی وجود دارند به چه شکل وجود دارند؟ اینگونه است که ما چندین نسخه موازی و هم عرض هم داریم یا هر جهانی کلا با جهان های دیگر متفاوت است یا…؟ سوم اینکه چرا در هالیوود اینقدر به جهان های موازی بها داده می شود و برایش هزینه می شود، مگر به چه هدفی می خواهند برسند؟

اول اینکه بله جهان های موازی وجود دارند و تقریبا تمام ما این جهان های موازی را ادراک کرده ایم. مثلا هنگام خواب با اینکه مکان و زمان ما تغییری نکرده اما در دنیایی دیگر سیر می کنیم و مسائل مختلف را ادراک می کنیم. حتی گاهی وقایع دنیای واقعی(مثل سیخونک زدن، صحبت کردن یا…) در خواب و روند آن تاثیر می گذارند. یعنی جهانی موازی با جهان ما وجود دارد که ارتباط تنگاتنگی هم با جهان ما دارد. حتی اگر بخواهیم به تجربه گران مرگ رجوع کنیم می بینیم که آنها بعد دیگری جز بعد خودمان را تجربه کرده اند و حتی به شیوه های خاصی به آن بعد سفر کرده اند. از منظر دینی نیز جهان های موازی همچون برزخ و قیامت ترسیم شده اند. پس جهان های موازی وجود دارند و این فقط یک نظریه نیست بلکه مسئله ای اثبات شده است.

دوم اینکه بر حسب تجربه و ادراک هایی که انسان ها سالها داشته اند و در موردشان تحقیق شده، جهان های موازی از همدیگر جدا و در عرض یک دیگر نیستند. بلکه در طول هم دیگر و مرتبط با هم هستند. برای دنیای خواب مثال زدیم که واقعیت روی آن تاثیر می گذارد. تجربه های نزدیک به مرگ و روایات مرتبط با جهان پس از مرگ هم حاکی از ارتباط تنگاتنگ دنیای واقعی و سایر ابعاد هستند. نکته جالب این است که در روایات آمده دنیای ما در برابر جهان های دیگر به اندازه حلقه ای در بیابان است. اگر دقت کنید هم زمانی که مایلز در حال مکاشفه مولتی ورس است و هم زمانی که مرد عنکبوتی 2099 به او جهان های موازی را نشان می دهد، دنیای مایلز به معنای واقعی به اندازه حلقه ای در برابر مولتی ورس است.

سومین سوال علت بها دادن به جهان های موازی توسط هالیوود مخصوصا در چند سال اخیر است. در انیمیشن “تین تایتان گو” فیلم “همه چیز همه جا به یک باره” که اسکار هم گرفت، سینمایی مرد عنکبوتی راهی به خانه نیست که در آن شاهد سه مرد عنکبوتی هم زمان بودیم و… . البته فقط مختص زمان حال نیست و در همان سالهای طلایی کمیک هم در کمیک ها به این موضوع بسیار بها داده می شد و دنیا های مختلفی با شخصیت های یکسان با همین توجیه خلق می شد. اما در بازه چند ساله اخیر بارها به این مفهوم برای ساخت فیلم و انیمیشن چنگ انداخته شده و تراکم بالایی در سینما داشته.

اولین دلیلش جذابیت این ایده است. در انیمه های ژاپن ژانری موسوم به ایسکای وجود دارد که در آن شخصیت اصلی به دنیایی دیگر تناسخ پیدا می کند و در آنجا زندگی نویی می سازد و این ژانر الان روی بورس است. مولتی و رس و جهان های موازی هم قصه و ایده جذابی است و همین جذابیتش باعث شده تا روی بورس باشد. این ایده مثل ایده سفر در زمان شده. چند سال پیش ایده سفر در زمان و غافلگیری افشای سفر در زمان جذاب و باب بود. انیمیشن لگو مووی 2 و مانگای اتک ان تایتان و آثار نولان نمونه های بارزی از این ایده هستند. ایده ای که خز شده اما هنوز هم ادامه دارد و ما در انیمیشنی همچون لایتیر باز هم شاهد این ایده هستیم. پس تا یک ایده جذاب باشد و پول ساز، تولید کننده ها تا آخرین ذره از آن استفاده خواهند کرد.

دومین دلیلش هم قدرت فراوان شخصیت سازی و دنیا سازی است. آنقدر می توان در چنین آثاری شخصیت تولید کرد و دنیاهای مختلف با پتانسیل های مختلف ساخت که حدی برایش تعیین نشده.

سومین دلیلش هم پتانسیل محتوایی این ایده است. با ساخت جهان های موازی و دنیای مولتی ورس و ترکیب آن با فلسفه، دین و بحث انسان شناسی و یا حتی خلقت، مفاهیم مختلفی را می توان در مورد انسان، ذهن، روانشناسی، خلقت، خدا و… در محصول رسانه ای جای داد. دیگر بستگی به سازنده دارد که چه هدفی برای ارائه محتوا به مخاطب داشته باشد.

خلقت مولتی ورس در انیمیشن مرد عنکبوتی در دنیای عنکبوتی

در قسمت اول مرد عنکبوتی در دنیای عنکبوتی بیشتر شاهد معرفی مولتی ورس توسط انیمیشن هستیم. اما در قسمت دوم، دو بحث جدید به پیش می آید. یکی مبحث خلقت دنیا و یکی مبحث تقدیر انسان است.

مرد عنکبوتی 2099 داستان خلقت را به مایلز نشان می دهد. یک دانه کاشته می شود و درختی از آن به وجود می آید. درختی که از آن جهان مولتی ورس با شبکه های در هم تنیده زاییده می شود. اینجا مفهوم تازه ای به فلسفه مرد عنکبوتی داده می شود. اسپایدر ورس. شبکه اسپایدر ورس تار های در هم تنیده تقدیر و زندگی است. ماموریت نگهبانان مولتی ورس هم مراقبت از تنیدگی اسپایدر ورس است به طوری که بی نظمی در آن پیش نیاید. چون کوچک ترین بی نظمی در هر جای آن باعث بی نظمی در تمام نظام اسپایدر ورس خواهد شد. حالا می توان مفهوم اسم این انیمیشن را فهمید. مرد عنکبوتی در دنیای عنکبوتی. دنیای عنکبوتی همان اسپایدر ورسی است که معرفی می شود.

حال باید کمی به اساطیر سفر کنیم تا بفهمیم این درخت خلقت از کجا به این انیمیشن راه پیدا کرده. در اساطیر چندین درخت مهم وجود دارد که با مفهوم این انیمیشن هم راستا هستند. درخت کیهانی، درخت ساکاکی، درخت مرکزی، درخت زندگی نورس، درخت کابالا و وکاه چان. این درخت ها، درخت هایی هستند که هر کدام مربوط به تمدن خاص خودشان هستند، همگی جایگاه خدا و خانه ارواح را دارند و بر آنها شاخه هایی استوار است که نگه دارنده جهان های مختلف است و رابط بین دنیا ها محسوب می شوند.

در اسکاندیناوی درختی وجود دارد(درخت مرکزی نورس) که 9 جهان را به هم متصل کرده و موجودات غول پیکر مختلفی در نگاره های آن وجود دارد. وسط این درخت شئ نورانی دیده می شود که دروازه میان جهان موجودات غول پیکر و موجودات عادی است.

واکاه چان از اسطوره‌های قوم مایا است که درختی مافوق طبیعی بود که ریشه‌اش در خاک به زیبالبا یا همان دنیای مردگان می‌رسید و تنه‌اش در جهان زمینی قرار داشت و شاخه‌هایش نزد خدای آسمانی بود و به عبارتی همین درخت واسطه ارتباط انسان‌ها با خدایان و خدایان عوالم سه‌گانه با یکدیگر می‌شد.

در ژاپن باستان و در آیین شینتو درخت مقدسی را می شناسند که ساکاکی نامیده می شود. نام این درخت چهار بار در کتاب مقدس ژاپن به نام نیهونگی آمده است. ژاپنی ها بر این باروند که این درخت، درختی است که در آن ارواح ساکن اند. یعنی رابط میان دنیای ارواح و انسان هاست.

درخت کیهانی در کوهی پدید می آید که منزلگاه خدایان است. تنه این درخت از کوه فراز می آید و شاخه های گسترده اش آسمان و ستاره ها و سیاره ها را تشکیل می دهد یا آنها را نگه می دارد و ریشه هایش به مغاک یا به جهان زیرزمینی، دوزخ نخستین می رسد. درخت کیهانی میوه هایی دارد که خدایان به آنها جاودانگی بخشیده اند و به این ترتیب به درخت زندگی تبدیل شده اند. هوم ایرانی و سومه هندی نمونه هایی از درخت زندگی اند. روی ساقه غان با ایجاد شکافه هایی جای قدم های عروج شَمَنی را درست می کنند. خدایان، موجودات نامرئی و ارواح درخت کیهان را در میان آسمان و زمین بر می گزینند.

در اساطیر دینی درختان رمزی بهشت را می شناسیم. درختی که آدم و حوا برای چیدن میوه آن از بهشت رانده شدند. آن درخت، درخت زندگی، درخت شناختِ نیک و بد بود. در افسانه های هندی، چینی و امریکای جنوبی ارواح مردگان از ساقه درخت به بهشت می رسند. یعنی رابط میان دنیای ما و جهان بالا یک درخت بوده است.

در عرفان یهود(کابالا) درخت زندگی به صورت واژگونه نموده می شود. طبق این سنت خورشید با قرص تمام می درخشد (زَهَر). درخت کابالا متشکل از ده سفیروت است که هر کدام نماینده یک جهان، یک سیاره، یک معنا و… هستند. این درخت دنیا را نگه داشته و رابط بین دنیا هاست.

پس استفاده از درخت برای نمایش خلقت و ارتباط دنیا ها با یکدیگر از این اساطیر الگو می گیرد. دانه خلقت که وجه دیگر آن بیگ بنگ است به علاوه این درخت بعد معنوی خاصی به انیمیشن مرد عنکبوتی در دنیای عنکبوتی داده است که یک انیمیشن علمی تخیلی است و به علم بسیار بها داده تا معنویت. اما در اینجا این معنای معنوی به آن اضافه می شود.

گره های اسپایدر ورس در جایی به هم می رسند که به آنها رویداد های اصلی یا نقاط عطف گفته می شود. این رویداد های اصلی هستند که جهان ها را به هم متصل می کنند و اگر اتفاق نیافتند بی نظمی پیش می آید. در انیمیشن بیشتر به رویداد های مهم زندگی مرد عنکبوتی اشاره می شود اما احتمالا اگر می خواستند تاریخ را از نظر نقاط عطف بررسی کنند احتمالا چیزهایی مانند جنگ جهانی یا انفجار اتمی حتما در آن به عنوان رویداد اصلی انتخاب می شد. پس می توان به این گره های غیر قابل تغییر تقدیر گفت. چیزی که از پیش معین شده و نمی توان و حتی نباید آن را تغییر داد. حالا داستان جالب می شود.

اینکه نمی توانیم تقدیر را تغییر دهیم علتش این است که از آن خبر نداریم. حالا اگر از وقایع آینده با خبر باشیم چه می شود؟ اینجاست که مایلز علیه تقدیر و نگهبانان تقدیر شورش می کند و کاری را می کند که دلش می گوید. تقابل احساسات و منطق را در اینجا شاهد هستیم. چیزی که در انیمه آب و هوا با تو هم دیدیم. شخصیت اصلی باید میان کسی که دوست دارد و دنیا یکی را انتخاب کند. حال یا نابودی و به هم ریختگی دنیا را قبول کند یا با آن هم بعدا مبارزه کند. در اینجا سوالات فراوانی در مورد تقدیر مطرح می شود که برای خودش دنیایی است و دنیایی هم جواب دارد. همین که فهمیدیدم دیدگاه انیمیشن به تقدیر چیست به نظرم کافیست.

پس حالا ما با دو معنی درخت خلقت یا درخت معنوی و تقدیر طرف هستیم. مفاهیمی که با پشتوانه قسمت اول و مولتی ورس به ما ارائه داده شدند و تا اینجا فقط معرفی شده اند و هنوز انیمیشن برداشت های خودش را از این مفاهیم ارائه نداده است.

جهانی بسیار ظریف و شکننده

جهان خلقت به طرز جالبی در انیمیشن مرد عنکبوتی در دنیای عنکبوتی به تصویر در می آید. جهان خلق می شود و تقدیرش هم مشخص می شود. اگر ذره ای اختیار انسان ها یا وقایع باعث تغییر تقدیر شوند، این مولتی ورس عظیم دچار شکستگی و از هم پاشیدگی می شود. مثل یک ساعت که ساخته شده و تنظیم شده. حالا اگر یک چرخ دنده بخواهد برعکس بچرخد یا نچرخد یا جابه جا شود، کل ساعت سیستمش به هم می ریزد. به این نوع دیدگاه، دیدگاه دئیسمی گفته می شود که بر این عقیده است که خدا جهان را خلق کرد، آن را تنظیم کرد و سپس آن را ترک کرد. نهایتا نظاره گر آن است و با اتفاقاتی که در این جهان می افتد سرگرم می شود. یعنی برای خدا تنها توحید در خالقیت را متصور هستند. خدا فقط خالق گیتی است نه گرداننده گیتی.

چنین دیدگاهی با دیدگاه اسلامی یعنی توحید در ربوبیت دارای تضاد است. در اسلام به توحید در ربوبیت اعتقاد داریم یعنی خدا دائما در حال تدبر در گیتی است. حالا در انیمیشن این نقص بزرگ و شکننده که می تواند باعث نابودی دنیا شود سوژه داستان قرار می گیرد. کلیشه ثابت داستان های ابرقهرمانی این است که قهرمان از نابودی دنیا جلوگیری کند و حالا سوژه خوبی برای این کار دارد. اولین کاری که قهرمانان انجام داده اند، تشکیل یک محفل برای مبارزه با ناهنجاری های مولتی ورس یا همان اسپایدر ورس. اینجا نقص کار خدا بیشتر نمود پیدا می کند چرا که یک جمعیت عظیم ابرقهرمان ها برای نجات مولتی ورس دور هم جمع شده اند و دائما هم در حال مبارزه برای حفظ مولتی ورس هستند. یعنی این تقدیر و این خلقت از بیخ ایراد داشته، چراکه اگر بی نقص بود چنین جمعیت زیادی برای حفظ آن نیاز نبود. اندک ناهنجاری باعث نابودی جهان است و این خودش لزوم توحید در ربوبیت را می رساند، باید خدایی باشد و گیتی را تدبیر کند وگرنه گیتی از هم می پاشد. اما این نقش الهی به انسان ها واگذار شده چون از نظر انیمیشن خدایی وجود ندارد و اگر هم وجود داشته باشد خدایی دئیسمی است که نمی شود روی او حساب باز کرد.

مایلز یک جوکر و نماد آنارشیسم است

بیایید انسان های محافظ جهان را خدایان این جهان مولتی ورس تصور کنیم. اراده و خواسته آنها اولویت دارد، آنها از آینده و گذشته با خبرند، آنها در احوالات جهان تدبر می کنند، بین ابعاد حرکت می کنند، از خلقت خبر دارند، تقدیر را می شناسند و سایر اعمال خداگونه. حتی اگر آنها را در مقام خدا هم ندانیم، حداقل حاکم نظم این نظام هستند.

مایلز بخاطر خواست قلبی خود(که مخاطب هم کاملا با او موافق است) می خواهد با تقدیر مبارزه کند و علیه نگهبانان مولتی ورس شورش می کند. مایلز یک شورشی است و حتی گروهی شورشی هم به او خواهند پیوست. او مخالف این سیستم و این نظم است به هر دلیلی و جالب است که لباسش هم سیاه رنگ است. تازه، مایلز هم سیاه پوست است و هم در قسمت اول آهنگ های رپ گوش می دهد که ماهیت اعتراضی دارند. او همه جوره نماد آنارشیسم شده.

آنارشیسم از عقاید مصریان نشات می گیرد. مصریان بر این باور بودند که جهان به بی نظمی کشیده می شود و از دل این بی نظمی، نظم جدیدی پدید می آید. به تفسیر کارت های تاروت که از منابع مورد اقباس هالیوود هستند، یک جوکر ظاهر می شود و نظم را به هم می ریزد تا به آزادی برسد و در نهایت دنیا به نظم جدیدی می رسد. داستان آنارشیسم و جوکر یک داستان پوچ و دوار است که دائما در عقاید مصری و کابالایی(منبع تاروت) تکرار می شود. یعنی همیشه یک بی نظمی پدید می آید، نظم را به هم می ریزد و در نهایت نظمی جدید با پایانی خوش حاکم می شود. چون این سیکل بن مایه خوبی برای داستان نویسی محسوب می شود، بسیار توسط داستان نویسان مورد اقتباس قرار می گیرد.

حالا جوکر یا همان شخص شورشی(آنارشیسم) مایلز است. او می خواهد نظم را با نجات پدرش به هم بریزد و پیشبینی ما بر اساس تاریخ سینما و منابع مورد اقتباس این انیمیشن، این است که او موفق می شود اما دنیا نابود نمی شود، بلکه نظم جدیدی به همراه پایانی خوش بر آن حاکم می شود. اما این راه همانند سیر کارت های تاروت، راه ساده ای نیست، به اندازه ای که انیمیشن به اندازه دو قسمت پخش شده خود، برای نمایش این سیر وقت نیاز دارد و تمام این ماجرا را به قسمت سوم حواله می کند. این پیشبینی از قسمت سوم با اسم انیمیشن سوم هم همخوانی دارد. مرد عنکبوتی فراتر از دنیای عنکبوتی. یعنی قرار است مایلز فراتر از اسپایدر ورس برود و بر آن برتری پیدا کند. از آن جهت بسیار جالب است که اصلا قرار نبود مایلز مرد عنکبوتی شود، حالا کسی است که کل دنیای عنکبوتی را به چالش می کشد.

چه می شد اگر…؟

شاید سریال کوتاه وات ایف یا چه می شد اگر را دیده باشید. در این سریال نقاط عطف داستان های مارول به گونه ای تغییر می کند که ماجرا به نحو دیگری به پیش برود و در جهانی موازی رخ می دهد. ما با این مسئله اما یکم مسلموس تر طرف هستیم. هنگامی که فیلم های این چنینی یا آخرالزمانی یا زامبی یا… تولید می شود، ذهن مخاطب آن وقایع را در زندگی و جهان واقعی خودش تصور می کند و با خود می گوید چه می شود اگر این اتفاق در دنیای ما بی افتد. مثلا بعد از پخش سریال د لست آف آس خیلی ها در حال بررسی تئوری شیوع بیماری زامبی از طریق قارچ ها بودند و آن را موشکافی و بررسی می کردند. حتی بدتر، گاهی پیش می آید که بخاطر ساخته شدن یک فیلم یک فرقه یا دین جدید ظهور می کند. مثلا بعد از پخش فیلم ماتریکس که از تمثیل غار افلاطونی الگو گرفته بود، فرقه ماتریکسیه به وجود می آید.

اگر دقت کنید می بینید که گاهی فیلم ها تئوری ها یا نظریاتی را در ذهن ما می کارند. اما واقعا چقدر قابل استناد و مهم هستند و چقدر ارزش پرداخت توسط ما را دارند؟ و نکته مهم دیگر این است که با چه دیدگاهی باید به نظریات مطرح شده نگاه کرد؟ اگر فیلم بخواهد مفهوم خاصی را به ما تلقین کند که اشتباه است، با چه دیدگاه انتقادی باید به آن نگاه کنیم تا تحت تاثیر اندیشه آن قرار نگیریم و به شبهات آن هم پاسخ دهیم؟ همچنین از کجا محتوای مثبت و انسان ساز را از محتوای منفی و مغروضانه تشخیص دهیم؟

در آخر این را بگویم که این قدرت رسانه است. اگر یک محصول رسانه ای بتواند سوال یا نظریاتی را به مخاطب خود القا یا تحمیل کند آنگاه موفق بوده. این همه هزینه خرج می شود تا همین اتفاق بی افتد. این میان ما هستیم و خودمان که بپذیریم و مباحث مطرح شده توسط فیلم را مهم و ارزشمند بدانیم یا نه. در میان حملات فرهنگی و اطلاعاتی شدید می طلبد با بالا بردن دانش و سطح آگاهی هم بتوانیم جوابی درخور به نظریات رسانه ها بدهیم و هم بتوانیم مسائل مهم و قابل بررسی را با نظریات تخیلی و بی اهمیت تفکیک کنیم.