نقد و بررسی انیمیشن کابوس پیش از کریسمس (The Nightmare Before Christmas)

کابوس پیش از کریسمس

انیمیشن کابوس پیش از کریسمس، با داستانی از تیم برتون و کارگردانی هنری سلیک، توانست در سال ۱۹۹۳ حدود ۴ برابر بودجه‌ی خود بفروشد.

این استاپ موشن با داستان خوب و شخصیت های جذاب، توانست در تاریخ انیمیشن، ماندگار شود. نام فیلم، شبی پیش از کریسمس، اشاره به هالووین دارد که در فیلم قبل از کریسمس اتفاق افتاده و می‌تواند اشاره به قدمت هالووین نسبت به کریسمس داشته باشد. در ادامه به نقد و بررسی این انیمیشن می‌پردازیم.

جهان هیولا ها

در ابتدای فیلم، شاهد اجرای مراسم هالووین در دنیای هیولا ها هستیم. در شهر هالووین، هیولا های مختلفی زندگی می‌کنند که علی رغم ظاهر ترسناکشان، مثل باقی موجودات خوب و بد دارند و قرار نیست ما از ظاهر این موجودات، بترسیم. همچنان‌که جک، شخصیت اصلی فیلم، مغز متفکر شهر بوده و دیگران وی را به عنوان رهبر خود می‌شناسند.

در یادداشتی مجزا، به شیطانی بودن هالووین اشاره کرده‌ایم. همچنین در این انیمیشن نیز جهان هالووین جهان موجودات ترسناک و هیولا های شیطانی است. در انیمیشن یک شب قبل از کریسمس، جک در جنگل مکانی خاص را پیدا می‌کند و از پای یک درخت، وارد جهانی جدید می‌شود. این جهان، جهان کریسمس است که در آن برخلاف موجودات خبیث، موجوداتی غیر شیطانی زندگی می‌کنند و خبری از هیولا ها نیست.

در ادامه‌ی فیلم جک خود را جای بابانوئل جا می‌زند. ورود جک به جهان کریسمس باعث هرج و مرج می‌شود. در ادامه جک نیز از ورود به جهان کریسمس پشیمان شده و با اصلاح اشتباهاتش و آزاد نمودن بابانوئل، جهان را به حالت عادی برمی‌گرداند.

موجودات عجیب، شیطان یا متفاوت؟

درواقع تمام حرف فیلم این است که نباید بین جهان هالووین و کریسمس، ارتباطی برقرار شود و هر دو سر جای خود، خوب است. اما نکته‌ی جالب این است که موجودات شرور در هالووین، درواقع شر نیستند و صرفا چهره های متفاوتی از جهان کریسمس دارند.
یعنی این موجودات شیطان نیستند، بلکه متفاوت‌اند!

به نظر می‌رسد این انیمیشن در دهه‌ی نود میلادی، سخن مهمی را می‌گوید و پیش از اینکه کارخانه‌ی هیولا ها، موآنا یا کورالاین ساخته شود، شعارش این است که موجودات ترسناک، در باطن شبیه به ما هستند و حتی عاشق می‌شوند؛ این موجوداتِ جهان موازی، شیطانی که نه، فقط متفاوت‌اند!

حتما در جهان های موازی، موجودات جذاب، لطیف و مهربان وجود دارد که می‌تواند ارواح مردگان نیکوکار یا فرشتگان باشد. اما خون‌آشام ها، دکتر فرانکنشتاین و موجوداتی که غذایشان چرک و کثیفی است، نمی‌توانند همراهان خوبی برای انسان ها باشند و همچنان که فیلم می‌گوید، بهتر است این دو جهان بدون تداخل با یکدیگر، باقی بماند.