نقد انیمیشن لاک پشت های نینجا: آشوب جهش یافته TMNT: Mutant mayhem

جنگل های سبز، حیوانات شگفت انگیز و مناظر زیبای طبیعی که توسط هیولایی به نام انسان نابود می شوند. آهن و بخار جایگزین درخت و گیاه می شوند و زمین از سیاره ای سبز و زنده به گورستانی از زباله های اتمی تبدیل می گردد. این جملات، خلاصه ای از کلیشه ای ترین و پربسامد ترین ایده ی هنر عامه پسند بوده و هستند.

نقد فنی انیمیشن لاک پشت های نینجا

سال ۲۰۱۸ و با انتشار مرد عنکبوتی: به درون دنیای عنکبوتی عصر جدید سینمای انیمیشن آغاز شد. استودیو های انیمیشن‌سازی برای سازگار شدن با شرایط جدید مجبور بودند بالاخره به زیبایی های بصری اهمیت دهند. بزرگترین انیمیشن های چند سال اخیر از جمله آرکین، بدگایز، گربه چکمه پوش: آخرین آرزو و همین انیمیشن، موفقیت خود را مدیون این جنبش بصری جدید هستند.

انیمیشن جدید لاک پشت های نینجا را می توان متفاوت ترین اقتباس این شخصیت ها تا به امروز نامید. تقریبا تمام اطلاعات سابق در مورد این سری را دور بریزید. استاد یوشی مربی اسپلینتر نیست. شردر وجود خارجی ندارد. غیبت سبک نوآر – دیستوپیایی کمیک ها نیز حس می شود.

داستان فیلم بیش از هر زمان دیگری انسانی شده است. لاک پشت ها، چهار نوجوان عادی هستند که فقط می خواهند توسط جامعه پذیرفته شوند. فیلم با ایده ی جهش یافته ها گریز عمیقی به فرهنگ نژادپرستی در کشور خود می زند. تلاش آنها برای تبدیل شدن به عضو عادی جامعه، انعکاسی از نبرد اقلیت های نژادی برای دست یافتن به حداقل حقوق خود است.

تکنیک این انیمیشن برخلاف اکثر آثار نیکلودئون، استاپ موشن است. با این حال تا آخر فیلم متوجه این موضوع نخواهید شد. مجسمه های شخصیت ها با نهایت ظرافت ساخته شده اند (مخصوصا شخصیت سوپرفلای).

با این حال فیلم در بخش های دیگر کم می‌آورد. پایان بندی داستان تحمیل شده به‌نظر می رسد و تلاش برای زیادی نوآورانه بودن به هویت سازی فیلم لطمه می زند. 

اشاره کردیم که مهم ترین مشکل فیلم پایان قابل پیش بینی آن است. آرزوی لاک پشت ها برای پذیرفته شدن نه تنها به حقیقت می پیوندد، بلکه دقیقا همان گونه رخ می دهد که انتظارش می رفت. حفره های فراوان پیرنگ باعث می شوند نتوانیم از ایده خلاقانه فیلم لذت کافی ببریم.

نقد محتوایی انیمیشن لاک پشت های نینجا

لاک پشت های نینجا برخلاف دیگر شخصیت های ابرقهرمانی، یک خانواده متشکل از والدین و فرزندان هستند. شخصیت‌پردازی داستان های این قهرمانان همیشه حول محور روابط خانوادگی(پدر پسری، برادری و…) می چرخد. این موضوع آنها را به بستری عالی برای دغدغه های خانوادگی تبدیل می کند.

هالیوود به تازگی به آغوش خانواده بازگشته است. خانواده ای که مدتها در هالیوود تخریب می شد، اکنون دوباره به ارزش بدل می گردد. مشکلات جمعیتی در سراسر جهان نیاز به بازگشت خانواده های پرجمعیت را دارد. 

گرچه هالیوود هنوز هم در بحث دیدگاه های والدین دچار مشکل است. در فیلم های سالهای اخیر می توان طرفداری زیرپوستی از فرزندان را مشاهده کرد. والدین همواره یا کلا به فرزندان و دغدغه هایشان اهمیت نمی دهند(همین فیلم، لک لک ها) یا انسان های سنت زده و سختگیری هستند که هرگونه مخالفتی را به سرعت سرکوب می کنند(قرمز شدن، لوکا).

وحش-آرمان شهر گرایی

طبیعت، به عنوان بستر شکل گیری تمدن بشری، همواره مورد توجه هنرمندان بوده است. اشعار کلاسیک اکثر فرهنگ ها شامل وصف طبیعت و جانداران می باشد. طبیعت گرایی در نوع حاد خود به شکل وحش آرمان شهر گرایی در می آید.

وحش آرمان شهر گرایی یعنی رستگاری و آرامش در رها کردن تمدن و بازگشت به دوران انسان وحشی است. نوع خطرناک‌تر وحش آرمان شهر گرایی اعتقاد دارد خود انسان عامل نابودی طبیعت است و تنها راه نجات زمین، از بین رفتن همه ی انسان هاست.

تئوری وحش آرمان شهر گرایی آنقدر ریشه ی عمیقی در دنیای هنر دارد که حتی می توان آن را زادگاه اصلی این فرضیه دانست. داستان های اچ پی لاوکرفت، دنیای سینمایی مانسترورس(فیلم های گودزیلا و کینگ کونگ)، مجموعه فیلم سیاره میمون ها، آقای فاکس شگفت انگیز، اتک ان تایتان، زوتوپیا از جمله آثاری هستند که می توان رگه هایی از وحش آرمان شهر گرایی در آنها شناسایی کرد.

سوپرفلای؛ شروری وحش آرمان شهر گرا

در انیمیشن لاک پشت های نینجا نیز شخصیت سوپرفلای نماینده ای از عقیده ی وحش آرمان شهر گرایی است. او قصد دارد با استفاده از موشکی، ماده جهش را در سراسر زمین پخش کند و حیوانات را بر علیه انسان ها بشوراند. 

در بخشی از فیلم، او در مورد دنیای پس از عملی کردن نقشه‌اش خیال‌پردازی می کند. او جایگاه انسان ها در این دنیا به عنوان غذا، اسباب سرگرمی و مستعمره ی حیوانات معرفی می کند. به ترتیب گریزی نیز به فیلم سیاره میمون ها می‌زند. سوپرفلای استعاره ای از سزار میمون است و قرار است انقلاب طبیعت علیه انسان ها را رهبری کند.

در نقطه عطف انیمیشن لاک پشت های نینجا، او تمام ماده جهش را روی خود استفاده می کند و به هیولایی متشکل از حیوانات مختلف تبدیل می شود که مهر تایید بر گفته های ماست. سوپر فلای همچنان به همتایان وحش آرمان شهر گرای خود وفادار است و نام گودزیلا و کونگ را نیز به موقع می برد.

از طرفی دیگر اوترو و دار و دسته اش نمادی از سیطره گرایی انسان ها(در اینجا به طور خاص تر نازیسم) هستند که خواهان پیشرفت تمدن به قیمت نابودی طبیعت است. در این فیلم نام ابرسلاح زیاد شنیده می شود و هر جا سخن از سلاح است نام نازی ها می درخشد.

فیلم نسبت به این دو عقیده ی متضاد نظر عادلانه ای دارد. از تقابل سوپرفلای، اوترو و لاک پشت ها به این نتیجه می‌رسیم که نه نابود کردن محیط زیست برای ترقی خودمان درست است و نه تبدیل شدن به موجودات وحشی غیرمتمدن. بلکه باید در عین حرکت رو به جلو، طبیعت را در میان خودمان بپذیریم و در فضای تمدن برای آن جا باز کنیم.

موجودات فرا انسانی…؟

در سالهای اخیر، یکی از درونمایه های مورد توجه در هالیوود(و سینمای انیمیشن) ایده موجودات فرا انسانی ای است که می خواهند با انسان ها ارتباط برقرار کنند. موجودات فضایی ستارگان اصلی این سناریو هستند.

سوالی که پیش می آید این است که این موجودات دقیقا چه ماهیتی دارند و چرا انسان ها باید به جای جنگیدن، با آنها دوست شوند؟ پاسخ در فیلم جاودانگان به ملموس ترین شکل خود در می آید. در فیلم جاودانگان ده موجود فضایی از طرف موجودی به نام آریشم به زمین می آیند و نئاندرتال ها را تبدیل به انسان می کنند. این ده “جاودانه” در تمام طول تاریخ از انسان ها حراست و حمایت کرده اند و در دوران باستان که مستقیما در میان مردم حضور پیدا کرده اند، به شکل خدایان ماندگار شده اند(اسم چند نفر از این گروه اتفاقا گیلگمش، آژاک و ثِنا است).

در تمام فیلم های دیگر می توان این حس برتری نسبی موجود بیگانه نسبت به انسان را حس کرد. همین طور در انیمیشن لاک پشت های نینجا. در نهایت این موجودات چیستند؟ پاسخ واضح است: جن. 

یکی از برنامه های جدید فیلم های سینمایی عادی سازی ارتباط با موجودات فرا انسانی است. مراوده با اجنه در این فیلم ها لازم، اضطراری و حتی سازنده معرفی می شود. به تازگی این عادی سازی از فضای سینما خارج شده و به مجلس سنای آمریکا رسیده است. جلسه مجلس سنا برای بررسی وجود فرازمینی ها بیش از یک شوآف انتخاباتی دارد.

نتیجه گیری از انیمیشن لاک پشت های نینجا

لاک پشت های نینجا: آشوب جهش یافته که احتمالا آغازکننده یک سری انیمیشن است، از تمام چهارچوب های آشنای مجموعه لاک پشت های نینجا خارج می شود و داستانی کاملا متفاوت روایت می کند. داستانی که با المان های وحش‌آرمان شهر گرایی، در‌صدد عادی کردن رابطه با موجودات فرا انسانی است.

در این بین، نیاز به تفکر انتقادی میان مخاطبین احساس می‌شود. دفعه بعد که به تماشای این انیمیشن نشستید، احتمالا مطالب جدیدتری کشف خواهید کرد. مطالبی که دیدتان را نسبت به لاک پشت های جهش یافته تغییر خواهد داد.